ქართული ანდაზების კრებული
წარმოგიდგენთ ყველა ქართულ ანდაზას რომელიც იცოდით ან არ იცოდით
მ
მადლი ჰქენი, მარილიც მოაყარეო
მამა ნახე, დედა ნახე, შვილი ისე გამონახე, თუ ზრდით არ შეიცვალა, წინ უძს მშობელთ გზა და მახე
მამალს უთქვია: მე კი ვიყივლებ და გინდა გათენდეს, გინდ-არაო
მამამ შვილს ვენახი აჩუქა და შვილმა მტევანიც აღარ მიაწოდა
მარტოხელა კაცი პურის ჭამაშიაც ბრალიაო
მარჯვე კაცისთვის სასჯელი – უსაქმობა არისო
მაღალი არ მოდრკა, დაბალი ვერ შესწვდა
მაძღარს მშიერიც მაძღარი ეგონაო
მგელი არ მოიშლის მგლობასო, კაი ყმა მამაცობასო
მგელი დანარჩენს ტიროდა, პატრონი წანაღებსაო
მგელმა კბენა არ იცოდა, ადამიანმა ასწავლაო
მგელს მგლურად დაუხვდი და მელას მელიურადო
მგზავრის დგომა – ცდომააო
მგლის თავზე სახარებას კითხულობდნენო, ის კი გაიძახოდა – ტყეში გამიშვითო
მგლის შიშით ცხვარი ვის გაუწყვეტიაო
მგორავ ქვას ხავსი არ მოეკიდება
მდიდარს უთხრეს: მშვიდობაშიო, ღარიბს უთხრეს, ვინ გაჩუქაო
მეზობელმა რომ მარილი გთხოვოს, თუ მარილი არა გქონდეს, მარილიანი სიტყვა მაინც უთხარიო
მეზობელო კარისაო, სინათლე ხარ თვალისაო
მელამ თავისი კუდი მოწმედ მოიყვანაო
მელას რაც აგონდებოდა, ის ეზმანებოდაო
მელია სადაც წავა, კუდიც იქ გაჰყვებაო
მექოთნის ნება არ არის, საიდანაც უნდა იქით გაუკეთებს ქოთანს ყურს
მთქმელი არ იქმს, მქნელი არ იტყვის
მიზეზ-მიზეზ – დოს მარილი აკლიაო
მოვიდა სეტყვა, დახვდა ქვა
მოთმინება – სამოთხის გასაღებია
მომეც ბედი და – გინდ სანაგვეზე გადამაგდეო
მომრევის მომრევი არ დაილევაო
მოჩქარეს მოუგვიანდესო
მტერი მოყვრულად მოსული, მტერზედაც უარესია
მუნჯის ენა მუნჯის დედამ იცისო
მშიერი ძაღლი პატრონს უკბენსო
ნ
ნასწავლი კაცი სოფლისთვის კარგია, უსწავლელი კი ბარგია
ნაქებმა კატამ თაგვი ვერ დაიჭირა
ნაყიდს გემო არა აქვსო
ნაცარქექია ღონეს იქადნებოდაო
ნემსის ოდენა ჭუჭრუტანაში ერთი ურემი სიცივე შევაო
ნუ გეშინია სიკვდილისა, გეშინოდეს სირცხვილისა
ნუ დასცინი სხვასაო, გადაგხდება თავსაო
ნუ ეძალები წყალდიდსა, გირჩევს მოსძებნო ფონია
ნუ იქმ ავსა და ავისაც ნუ გეშინიაო
ო
ობოლი გაზრდას მოელის, ღარიბი – გამდიდრებასო
ობოლს ერთი კვერი შეხვდა, ისიც გატეხილიო
ობოლსა ჰკითხეს – რომ გაიზრდები რას იზამო? – ვინც გამზარდა დედას ვუტირებო
ოდეს მაშვრალს მოსწყურდების, მაშინ წყალი ღვინოდ ღირსო
ომიანობა ზოგს ააშენებს, ზოგს გადააშენებს
ომიანობა რომ არ იყვეს, გამარჯვებას პატივი არ ექნებოდაო
ომში ნაცადი ხმალისა იმედი გქონდეს სახლშიო
ომში რა სჯობიაო, და-რაც ხელში მოგხვდებაო
ორი პურაძვირი კაცი – ერთმანეთის მიბაძვით სიმშილით დაიხოცაო
ოქრო პატარაა, მაგრამ ძვირად ფასობსო
პ
პაპის ნაჭამმა ტყემალმა შვილიშვილს მოსჭრა კბილია
პატარა თუ არ გაიზარდა, დიდი როგორ იქნებაო
პატარა ეშმაკმა დიდი ეშმაკი აცდინა
პატარა ვიყავ დიდისა მეშინოდა, დიდი გავხდი, პატარისა მეშინიანო
პატარძალმა კოკა გატეხა და – ნეტავი ბავშვი მყავდეს, იმას დავაბრალოო
პატივს ნურც მოითხოვ და ნურც დაითხოვო
პირველი მოჩივარი ბატონს მართალი ეგონაო
პირველი ნახვა ცნობაა, მეორე ნახვა – ძმობაა
პირში მაქებელი ეშმაკის მოციქულია
პური და ღვინო ძველი ჯობია, ბატონი კი – ახალიო
ჟ
ჟანგი რკინასა სჭამს, დარდი გულსაო
ჟინიანი კაცი წინ ვერ წავა ვერც ერთ საქმეში
რ
რა გაათეთრებს ყორანსა, რაც გინდა ხეხო ქვიშითა
რა ზღვას დაუხრჩვიხარ, რა ცვარსაო
რა რომ ბოძი წაიქცევა, სახლკარიცა დაიქცევა
რა ქვეყანას მოხვიდე, იქაური ქუდი დაიხურეო
რასაც დასთეს, იმას მოიმკი
რასაც ვერ შესწვდები, ნუ შეეწოდები
რაც არ მერგებაო, არც შემერგებაო
რაც მოგივა დავითაო, ყველა შენი თავითაო
რაც ფხიზელს ფიქრში აქვს, ის მთვრალს ენაზეო
რეგვენი ბრძენზე ბრძენია, რაშიაც გამოცდილია
რკინა სანამ ცხელია, მანამ გაჭედეო
როგორც ჰქუხს, ისე არ სწვიმსო
რომელი მგელიც მე არ შემჭამს, დაე დიდხანს იცოცხლოსო
ს
სადაც არა სჯობს – გაცლა სჯობს კარგისა მამაცისაგან
სადაც არის დიდი ღომი, იქანაა ჩემი ომი
სადაც დაბალი ღობეა, ყველა მას გადაქელავსო
სადაც ცული ვერ გამოდგება, იქ პატარა ხერხს გააქვს და გამოაქვს ხოლმე
სადაც ხეს გათლიან, ნაფოტიც იქ დაცვივაო
საზიარო ყანა ჩიტს მოუჭამიაო
სალამი მტერსაც არ დაეჭირებაო
სამოსელს ნაწიბური გაუსინჯე და შვილს – დედ- -მამაო
სამწყოს უმწყესოდ მავალსა შესჭამს ტურა და მგელიო
სამხედრო ძალაა – ხმალი და ფარი, ნასწავლის ძალა კი – ცოდნა და ენა
სანამ თონე ცხელია, პურიც მანამდე გამოაცხვე განელდება – აღარ გამოაცხობს
სანამ ჭკვიანი დაფიქრდა, ცეტმა გარდავლო მთები
საოხრეზე ნაშოვნი სატიალოზე დაიხარჯაო
საქონელს თვალი სჭამსო
საშოვარი კარგია, ნაშოვარი ძვირფასი
საჭმელი ერთი დღისაი, სახელი – ასი დღისო
სახელის გატეხას, თავის გატეხა სჯობიაო
სახელი სჯობს ქონებასა და უფლება – მონებასა
სვინდისს კბილები კი არა აქვს, მაგრამ კბენა კი იცის
სიზარმაცე სიღარიბის გასაღებიაო
სიკვდილმა სთქვა: ერთი ისეთი ვერ მოვკალი, რომ სხვა რამეს არ დააბრალონო
სირცხვილი – სიკვდილიაო
სირცხვილს სიკვდილი სჯობია და ორივე ერთად კი ჯოჯოხეთიაო
სიტყვა ადვილია, ქმნა კი – ძნელი
სიტყვა უსაქმოდ მკვდარია
სიფრთხილეს თავი არ ატკივაო
სიცილით დაკარგული – ტირილით ვეღარ დაიბრუნესო
სიხარბემ რა ნახა – ყველა დაჰკარგა
სოფელი ღონიერია, თუ კაცი გონიერია
სულ ოქრო როდია, რაც ბრჭყინავს
სწავლა გონების საზრდოა და ჭკუის წარმმატებია
სჯობს უჭმელობით სიკვდილი, საყვედურითა ჭამასა
სხვა სხვისა ომში გმირია
სხვათა ჭირიო, ღობეს ჩხირიო
სხვისი ლუკმა გემრიელია
ტ
ტირილითა და გლოვითა მტერი არ შეშინდებაო
ტკაცა-ტკუცი ბევრია, ნაკვერჩხალი კი არა სჩანს
ტკბილი სიტყვა რკინის კარს გააღებს
ტკბილი სიტყვითა მთას ირემი მოიწველაო
ტრაბახი უგვიანი კაცის საქმეაო
ტყემ თქვა: ცულმან გვდვა მუსრია, ტარი კი ჩვენგან უყრია
ტყუილი თავიდანვე ეშმაკის მოგონილია და მისთვის ყველგან გასავალი აქვსო
ტყუილის თქმასაც მოხერხება უნდაო
ტყუილს მოკლე ფეხები აქვს
უ
უპატრონო ეკლესიას ეშმაკები დაესიაო
ურემი მძიმეა, მაგრამ ტვირთს კი ამსუბუქებსო
ურემი რომ გადაბრუნდება, გზა მაშინ გამოჩნდება
ურემს რომ ძალა დაადგება – ჭრიალს დაიწყებს
ურჯულომ დაიფიცა, რჯულიანმა დაიჯერაო
უსწავლელი ქვაზე დაჯდა, ქვა-ქვაზე დაემატა
ფ
ფათერაკს თვალი არ უჩანს
ფარა რომ მობრუნდება, კოჭლი ცხვარი წინ მოექცევაო
ფეხს საბნის დაგვარ გაშლა უნდა
ფეხსაცმელი მოხუცს ქუსლში გაუცვდება, ახალგაზრდას – ჭვინტშიო
ფინთს უთხარი კარგი ხარო, კარგი თავათაც კარგიაო (მოხეური)
ფიცი მწამს, ბოლო მაკვირვებს
ფლანგვით თუ იცხოვრე ახალგაზრდობისას, სიმშილით მოჰკვდები სიბერისას
ფონი გასავალს დალოცე
ფული პატარა ღმერთიაო
ქ
ქათამი რომ წყალს დალევს, ზევით ღმერთს შეხედავს – ღმერთო შემარგეო
ქათამმა უთხრა კვერცხსაო, ეგრე ვიყავი მეცაო. იმდენს გავედრებ ღმერთსაო, ჩემსავით გაგხდი შენცაო
ქათმის მომჩივანს ინდოური კალთაში უნდა გყავდესო
ქაჩალი სავარცხლის გაძვირებას სჩიოდაო
ქაჩალს სავარცხელი უხაროდაო
ქვა თავის ადგილზე მძიმეა, რო დაიძვრის – გამსუბუქდება
ქვა ააგდო და თავი შეუშვირაო
ქვეითი ცხენოსანს დასცინოდა
ქვევრს ჩავძახე – ამომძახა: სულელო, ნუ მაწუხებო
ქვეყანა იქცეოდაო, ტურას ქორწილი ჰქონდაო
ქვეყანა ჩალით დახურული როდია
ქვეყნიერების დანგრევის მოლოდინში თხუნელამ თვალები დაითხარა: სულ ერთია, აღარ გათენდებაო
ქმარი ციხეში მიჰყავდათ, ცოლი კაბას უბარებდაო
ქორი ქორსა სჩეკს, ძერა ძერუკასაო
ქრთამი ჯოჯოხეთს ანათებსო
ქურდი თავის სახლს ვერ ააშენებს სხვისას კი დააქცევს
ქურდმა ქურდს მოჰპარა და ღმერთმა გაიცინაო
ქურდს ფიცი პირზე აკერიაო
ქურდს ქუდი ეწვისო
ქუხილით წვიმა არ მოვა, ხმის დაგდებითა – ლაშქარი
